Çalışan Temsilcisi, İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı ifade eder.
6331 Sayılı iş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 20’ de ‘’İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir’’ demiştir. Bu nedenle iki veya daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde çalışan temsilcisi seçilmesi veya atanması zorunludur. Peki çalışan temsilcisinin seçilme sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar nelerdir? Sizler için çalışan temsilcisi seçilirken dikkat edilmesi gereken en önemli noktaları bu yazımızda ele aldık.
1. Çalışan Temsilcisi Seçilirken Adaylar Nasıl Belirlenir?
Çalışan temsilcisi adaylarının belirlenmesi, işveren tarafından işyerinde yetkili sendika bulunup bulunmamasına göre farklılık gösterir. İşveren, işyerinde yetkili sendika veya sendikalar bulunması halinde işyeri sendika temsilcisini çalışan temsilcisi olarak görevlendirir. Yetkili sendika bulunmaması durumunda, çalışanlar arasından adaylar belirlenir ve adil bir seçim süreci yürütülür. Çalışan temsilcisinin seçimle belirlenmesi durumunda:
1. Çalışan temsilcisi aday başvurularının yapılması için yedi günden az olmamak üzere süre tanınarak işveren tarafından işyerinde ilân edilir.
2. Seçimlerin yapılmasına ilişkin iş ve işlemler için gerekli şartlar sağlanır ve yeterli sayıda personel işveren tarafından görevlendirilir.
3. Aday sayısı işyerinde zorunlu çalışan temsilcisi sayısının üç katından fazla olamaz. Fazla olması halinde çalışan temsilcisi adayları; öğrenim durumu, işyerindeki deneyim süresi ve yaş kriterleri esas alınarak ikinci fıkrada belirtilen sürenin bitiminden itibaren en fazla üç gün içinde işveren tarafından ilân edilir.
2. Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri Nelerdir?
Aday olacak çalışanların aşağıdaki özelliklere sahip olması istenir:
- İşyerinde tam zamanlı ve sürekli bir çalışan olmak,
- En az 3 yıllık iş deneyimine sahip olmak,
- En az ortaokul düzeyinde eğitim almış olmak.
Ancak bu özelliklere uygun çalışan bulunmuyorsa mevcut durumda en uygun adaylar belirlenebilir.
3. Çalışan Temsilcisi Sayısı Nasıl Belirlenir?
Çalışan Temsilcisi sayısı, işyerindeki toplam çalışan sayısına bağlı olarak belirlenir:
- İki ile elli arası çalışanı olan işyerlerinde bir temsilci,
- Elli bir ile yüz arası çalışanı olan işyerlerinde iki temsilci,
- Yüz bir ile beş yüz arası çalışanı olan işyerlerinde üç temsilci,
- Beş yüz bir ile bin arası çalışanı olan işyerlerinde dört temsilci,
- Bin bir ile iki bin arası çalışanı olan işyerlerinde beş temsilci,
- İki bin bir ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde altı temsilci görevlendirilir.
Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle baş çalışan temsilcisi belirlenir.
4. Çalışan Temsilcisi Seçim Süreci Nasıl Yürütülür?
Seçimler, işyerindeki çalışanların en yarısının katılımıyla gerçekleştirilir ve gizli oylama açık sayım yapılır. Vardiya usulü çalışan işyerlerinde ise tüm vardiyalardaki çalışanların oy kullanmasına olanak sağlayacak şekilde çalışan temsilcisi seçimi yapılır. Eşitlik durumunda belirli kriterlere göre temsilci belirlenir ve seçim sonuçları beş (5) yıl geçerli olur. Çalışan temsilcisi seçim sonuçları tutanak altına alınır ve bir sonraki seçime kadar saklanır.
5. Yetkili Sendika Temsilcisi Çalışan Temsilcisi Olabilir mi?
İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir. Ancak, sendika temsilci sayısının zorunlu çalışan temsilci sayısından az olması veya çok olması durumunda farklı prosedürler uygulanabilir.
6. Çalışan Temsilcisinin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Çalışan temsilcisinin temel görevi, iş sağlığı ve güvenliği konularında işverenle işçiler arasında iletişim köprüsü olmaktır. Ayrıca, işçilerin güvenliğini sağlamak için gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak da temsilcinin sorumlulukları arasındadır. Çalışan temsilcisi, işverenin iş sağlığı ve güvenliği politikalarını işçilere aktarmakla ve işçilerin endişe, öneri ve şikayetlerini işverene iletmekle de sorumludur. Ayrıca çalışan temsilcisinin; iş sağlığı ve güvenliği kurul toplantılarına katılmak, risk analizi çalışmalarına katılmak gibi görevleri de vardır.
7. Çalışan Temsilcisinin Eğitimi
Çalışan Temsilcileri, temel iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin yanı sıra, çalışan temsilciliği görevi hakkında özel eğitim alırlar.
8. Çalışan Temsilcisinin İşten Ayrılması
Çalışan Temsilcisi, herhangi bir nedenle görevden ayrıldığında, daha önce yapılan seçimde en fazla oy alan sıradaki aday atanır.
İş sağlığı ve güvenliği alanında etkili bir çalışan temsilcisinin seçilmesi, işyerindeki çalışanların haklarını korumak ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak için temel bir adımdır. İşverenlerin, işçilerin bu temel haklarını korumak için gerekli adımları atmaları ve çalışan temsilcilerinin seçim sürecini adil ve şeffaf bir şekilde yürütmeleri önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği süreçlerinizde çalışan temsilcisi seçimi ve daha birçok konuda profesyonel destek almak için firmamızı tercih edebilirsiniz.
