Çalışan Temsilcisi, İş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını
isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye
yetkili çalışanı ifade eder.
6331 Sayılı iş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 20’ de ‘’İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve
çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek
kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği
durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini
görevlendirir’’ demiştir. Bu nedenle iki veya daha fazla çalışanın bulunduğu
işyerlerinde çalışan temsilcisi seçilmesi veya atanması zorunludur. Peki
çalışan temsilcisinin seçilme sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar
nelerdir? Sizler için çalışan temsilcisi seçilirken dikkat edilmesi gereken en
önemli noktaları bu yazımızda ele aldık.
1. Çalışan Temsilcisi Seçilirken Adaylar Nasıl
Belirlenir?
Çalışan temsilcisi adaylarının belirlenmesi, işveren
tarafından işyerinde yetkili sendika bulunup bulunmamasına göre farklılık
gösterir. İşveren, işyerinde yetkili sendika veya sendikalar bulunması halinde
işyeri sendika temsilcisini çalışan temsilcisi olarak görevlendirir. Yetkili
sendika bulunmaması durumunda, çalışanlar arasından adaylar belirlenir ve adil
bir seçim süreci yürütülür. Çalışan temsilcisinin seçimle belirlenmesi
durumunda:
1.
Çalışan temsilcisi aday başvurularının yapılması
için yedi günden az olmamak üzere süre tanınarak işveren tarafından işyerinde
ilân edilir.
2.
Seçimlerin yapılmasına ilişkin iş ve işlemler
için gerekli şartlar sağlanır ve yeterli sayıda personel işveren tarafından
görevlendirilir.
3.
Aday sayısı işyerinde zorunlu çalışan temsilcisi
sayısının üç katından fazla olamaz. Fazla olması halinde çalışan temsilcisi
adayları; öğrenim durumu, işyerindeki deneyim süresi ve yaş kriterleri esas
alınarak ikinci fıkrada belirtilen sürenin bitiminden itibaren en fazla üç gün
içinde işveren tarafından ilân edilir.
2. Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri Nelerdir?
Aday olacak çalışanların aşağıdaki özelliklere sahip olması
istenir:
- İşyerinde tam zamanlı ve sürekli bir çalışan olmak,
- En az 3 yıllık iş deneyimine sahip olmak,
- En az ortaokul düzeyinde eğitim almış olmak.
Ancak bu özelliklere uygun çalışan bulunmuyorsa mevcut
durumda en uygun adaylar belirlenebilir.
3. Çalışan
Temsilcisi Sayısı Nasıl Belirlenir?
Çalışan Temsilcisi sayısı, işyerindeki toplam çalışan
sayısına bağlı olarak belirlenir:
- İki ile elli arası çalışanı olan işyerlerinde bir
temsilci,
- Elli bir ile yüz arası çalışanı olan işyerlerinde iki
temsilci,
- Yüz bir ile beş yüz arası çalışanı olan işyerlerinde üç
temsilci,
- Beş yüz bir ile bin arası çalışanı olan işyerlerinde dört
temsilci,
- Bin bir ile iki bin arası çalışanı olan işyerlerinde beş
temsilci,
- İki bin bir ve üzeri çalışanı olan işyerlerinde altı
temsilci görevlendirilir.
Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda,
çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle baş çalışan temsilcisi
belirlenir.
4. Çalışan Temsilcisi Seçim Süreci Nasıl Yürütülür?
Seçimler, işyerindeki çalışanların en yarısının katılımıyla
gerçekleştirilir ve gizli oylama açık sayım yapılır. Vardiya usulü çalışan
işyerlerinde ise tüm vardiyalardaki çalışanların oy kullanmasına olanak
sağlayacak şekilde çalışan temsilcisi seçimi yapılır. Eşitlik durumunda belirli
kriterlere göre temsilci belirlenir ve seçim sonuçları beş (5) yıl geçerli
olur. Çalışan temsilcisi seçim sonuçları tutanak altına alınır ve bir sonraki
seçime kadar saklanır.
5. Yetkili Sendika Temsilcisi Çalışan Temsilcisi Olabilir
mi?
İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde, sendika
temsilcileri çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir. Ancak, sendika temsilci
sayısının zorunlu çalışan temsilci sayısından az olması veya çok olması
durumunda farklı prosedürler uygulanabilir.
6. Çalışan Temsilcisinin Görev ve Sorumlulukları
Nelerdir?
Çalışan temsilcisinin temel görevi, iş sağlığı ve güvenliği
konularında işverenle işçiler arasında iletişim köprüsü olmaktır. Ayrıca,
işçilerin güvenliğini sağlamak için gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak da
temsilcinin sorumlulukları arasındadır. Çalışan temsilcisi, işverenin iş
sağlığı ve güvenliği politikalarını işçilere aktarmakla ve işçilerin endişe,
öneri ve şikayetlerini işverene iletmekle de sorumludur. Ayrıca çalışan
temsilcisinin; iş sağlığı ve güvenliği kurul toplantılarına katılmak, risk analizi
çalışmalarına katılmak gibi görevleri de vardır.
7. Çalışan Temsilcisinin Eğitimi
Çalışan Temsilcileri, temel iş sağlığı ve güvenliği
eğitiminin yanı sıra, çalışan temsilciliği görevi hakkında özel eğitim alırlar.
8. Çalışan Temsilcisinin İşten Ayrılması
Çalışan Temsilcisi, herhangi bir nedenle görevden
ayrıldığında, daha önce yapılan seçimde en fazla oy alan sıradaki aday atanır.
İş sağlığı ve güvenliği alanında etkili bir çalışan
temsilcisinin seçilmesi, işyerindeki çalışanların haklarını korumak ve güvenli
bir çalışma ortamı sağlamak için temel bir adımdır. İşverenlerin, işçilerin bu
temel haklarını korumak için gerekli adımları atmaları ve çalışan
temsilcilerinin seçim sürecini adil ve şeffaf bir şekilde yürütmeleri
önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği süreçlerinizde çalışan temsilcisi seçimi ve daha
birçok konuda profesyonel destek almak için firmamızı tercih edebilirsiniz.